Enflasyon Nedir? Enflasyon Düşerse Ne Olur? Fiyatlar Artar Mı Düşer Mi?

Ekonominin önemli göstergelerinden birisi olan ve yüksek düzeyde olması bazı sorunlar olduğuna işaret eden enflasyon kavramı nedir? Enflasyonun azalması ya da artması ne anlama gelmektedir? Enflasyon neye göre ölçülüyor? Enflasyonun ölçümü nasıl yapılıyor? Enflasyon düşerken fiyatlar da düşer mi? Fiyatlar düştüğü halde enflasyon artışta olabilir mi? Detayları haberimizde bulabilirsiniz.

Enflasyon Nedir? Nasıl Ölçülmektedir?

Enflasyon en genel tanımıyla fiyatlar genel düzeyinde gözlemlenen sürekli artış durumudur. Yani tanımdan da anlayabileceğiniz gibi enflasyon tek başına bir malın fiyatını ya da tek bir çeşit mal grubunun fiyatlandırılmasını ifade etmemektedir. Fiyatlar genel seviyesi ile ifade edilen olgunun ölçümlenmesi için oluşturulmuş mal sepetindeki malların fiyatlarının durumundan yola çıkılarak enflasyonun artışından ya da azalışından söz edilmektedir. Bunun yanında tek seferlik bir artış yine enflasyon artışı olarak tanımlanmamaktadır. Mal sepetindeki kalemlerin fiyat artışlarının süreklilik arz etmesi lazımdır ki enflasyonist bir ortamdan söz edebilelim.

Enflasyon Nasıl Hesaplanmaktadır?

Ülkemizde enflasyonun, fiyatlar genel düzeyinin ölçümünü Türkiye İstatistik Kurumu TÜİK gerçekleştirmektedir. Bu ölçüm oluşturulan mal sepeti içerisinde yer alan kalemlerin fiyatlarının ayda bir defa derlenmesi ile yapılmaktaydı. Ancak 2020 yılında TÜİK bu derleme sayısını çoğu ürün için ikiye çıkardı. Bazı ürün kalemlerinde ise daha iyi saptama yapılabilmesi için ayda dört defa fiyat derlemesi gerçekleştirilmeye başlandı. Bu mal sepetinde yer alan ürünlerin fiyat durumlarının hesaplanması iki noktada yapılmaktadır. Üretici safhasında yapılan saptama ile ortaya çıkan fiyat endeksine üretici fiyat endeksi yani ÜFE, tüketiciye erişim safhasında yapılan saptama ile ortaya çıkan fiyat endeksine ise tüketici fiyat endeksi yani kısaca TÜFE adı verilmektedir.

Enflasyon hesaplanırken şu anda toplam 897 kalem üzerinden hesaplama gerçekleştirilmektedir. Bu kalemlerin mal ve hizmet gruplandırmaları yapılmakta ve bunların üretici için de hane halkları için de ağırlığı hesaplanmaktadır. Böylece üretici ve tüketici fiyat endekslerine ulaşılmaktadır. Enflasyonun ölçülmesinde endeksin baz alınması ile yapılan hesaplamada mevcut dönemdeki fiyatın baz alınan yıldaki fiyata oranlanması ve çıkan sonucun yüz ile çarpılması sonucu fiyat artış durumu hesaplanmaktadır. Cari yıl olarak baz alınan yıl bugün itibariyle 2003 yılıdır.

Enflasyon Oranının Artması ve Enflasyon Oranının Azalması Ne Anlama Gelmektedir?

Enflasyon artışı yukarıda da ifade ettiğimiz gibi bir mal sepetinde yer alan fiyatlar üzerinden yapılan değerlendirmede ortaya çıkan sürekli bir fiyat artışının gözlemlenmesi durumudur. Yani mal sepetindeki bir grup malın fiyatı artış gösterirken, bir grup malın fiyatı düşüş gösteriyor olabilir. Bu durumda mal sepetindeki bu fiyat değişimlerinin genele olan etkisi artış ya da azalış yorumunu ortaya çıkarmaktadır. Eğilim artış yönünde ise artıştan söz etmek mümkünken azalış yönünde ise azalıştan bahsedebiliriz. Ancak bu artışın tek bir sefer veya aralıklarla gerçekleşiyor olması da enflasyon artışı olarak değerlendirilmemektedir. Artışın üst üste dönemlerde gerçekleşerek bir trend yakalaması gerekmektedir. Ancak böyle bir durumda enflasyon artışından söz etmek mümkündür.

Enflasyon oranının pozitif olması, fiyatların artış eğilimini ifade etmektedir. Ancak enflasyon halen sıfırın üzerinde iken azalış göstermesi mümkündür. Örneğin %10 olan oran %9’a düşebilir. Bu fiyatların azalması anlamına gelmemektedir. Bazı ürünlerin fiyatları artarken de bu durum ortaya çıkabilir çünkü halen enflasyon sıfırın üzerindedir ve fiyatların artması durumu söz konusudur. Bu şekilde bahsettiğimiz bir oran azalışı fiyatların yükselme hızının düşmesini ifade etmektedir ki bu durumda enflasyon halen vardır.

Para Basma Yetkisi Nedir? Para basmak enflasyona yol açar mı? Detayları aşağıda yer alan yönlendirme ile erişebileceğiniz çalışmamızda inceleyebilirsiniz;

Fiyatlar Arttığı Halde Enflasyon Düşebilir Mi? Enflasyon Düşerken Fiyatlar Artış Gösterir Mi?

Fiyatların hiçbir şekilde yukarı eğilim göstermemesi için ya enflasyon düzeyinin sıfır olması ya da eksi enflasyon durumunun yani deflasyonun söz konusu olması lazımdır. Enflasyon oranının %0,1 olduğu durumda dahi mal sepetlerinde yer alan ürünlerin fiyatlarında artış görmek olasıdır. Hatta enflasyonun sıfır olduğu durumda dahi sepete etkisi az olan ya da sepetin dışında kalan bazı ürünlerin fiyatlarında artışlar gözlemlenebilir. O nedenle enflasyon oranlarını değerlendirirken tek başına bizim aldığımız ürünlerden yola çıkarak değerlendirme yapmak ya da tek bir ürüne bakarak değerlendirme yapmak çok sağlıklı sonuçlar vermemektedir.

Enflasyon Artarken Fiyatlar Düşer Mi? Fiyatlar Düşerken Enflasyon Artabilir Mİ?

Bu sorunun yanıtı da yukarıdaki paragrafta belirttiğimiz üzere evettir. Tek bir ürünün ya da gözlemlediğimiz bazı ürünlerin fiyatlarındaki düşüşe rağmen enflasyon oranı artış gösteriyor olabilir. Bunu sepette yer alan tüm ürünler üzerinden ve onların endekse etkisi üzerinden değerlendirmek gerekir ki sağlıklı sonuçlara ulaşabilelim.

Enflasyon Oranının Düşmesi ile Fiyatların Düşmesi Aynı Şey Mi? Farklı Şey Mi?

Enflasyon olması durumu dediğimiz gibi enflasyon oranının sıfır üzerinde olduğu her oran için geçerlidir. Bu oran artabilir, azalabilir. Enflasyon oranının düşmesi demek fiyatların halen artmaya devam ettiği ama artış hızının yavaşladığı anlamına gelmektedir. Fiyatlar genel düzeyinin düşmesi ve bu düşmenin süreklilik arz etmesi durumu ise Deflasyon olarak nitelenmektedir ki negatif enflasyon durumu budur.

Deflasyon nedir ve neden ortaya çıkar daha detaylı bilgiler almak için Tıklayınız!

Enflasyon hakkında fikirlerinizi beyan etmek ve sorularınızı sormak için FORUM sayfamızı ziyaret etmeyi Unutmayın!